Soruşturmanın yetkili makamlar tarafından açılması
Suç unsuru içerdiği ileri sürülen bir olay, ceza soruşturması açmaya yetkili amirin önüne her türlü yolla gelebilir. Bu, bir şikayet dilekçesi, resmi bir suç duyurusu yazısı, Cumhuriyet Başsavcılığından intikal etmiş bir görevsizlik kararı, resmi bir görevlinin düzenlediği olay tutanağının üst yazısıyla amire intikal ettirilmesi, bir ihbar mektubu yahut doğrudan şikayetçi, mağdur veya tanığın beyanının alınarak tutanağa geçirilmesi şeklinde olabilir. İşleme konulması bakımından bunlardan hangi yolla geldiği önemli değildir. Yetkili amir gelen olay hakkında değerlendirmesini yaparak soruşturma emri verebilir.
2547 Sayılı Yasada, yükseköğretim kurumları, yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumları olarak iki kademede düzenlenmiştir.
Yükseköğretim üst kuruluşları; Üniversitelerarası Kurul, YÖK ve buna bağlı olan Yükseköğretim Denetleme Kurulu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezidir.
Yükseköğretim kurumları ise; üniversiteler, bunlara bağlı fakülteler, yüksekokullar, enstitüler, meslek yüksekokulları, konservatuvarlar, uygulama ve araştırma merkezleridir.
2547 sayılı Kanun’un 53.maddesindeki düzenlemeye göre, soruşturma açmaya yetkili makamlar, şüphelinin sıfatına göre değişiklik arz etmektedir. Buna göre:
– Yükseköğretim Kurulu Başkanı için, kendisinin katılmadığı, Milli Eğitim Bakanının Başkanlığındaki bir toplantıda, Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teşkil edilecek en az üç kişilik bir kurulca soruşturma yapılır.
– Yükseköğretim Kurulu Üyeleri ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve Üyeleri için, Yükseköğretim Kurulu Başkanı tarafından doğrudan doğruya veya görevlendireceği uygun sayıda soruşturmacı tarafından soruşturma yapılır.
– Yükseköğretim Kurulunun diğer personeli için ise, Başkan veya diğer disiplin amirlerince doğrudan doğruya veya görevlendirilecekleri uygun sayıda soruşturmacı aracılığı ile soruşturma yapılır.
– Yukarıda belirtilen personelin dışında kalan memur veya diğer personelin işledikleri suçlarından dolayı ilk soruşturma, Yükseköğretim Kurulu Başkanınca veya diğer disiplin amirlerince doğrudan veya görevlendirecekleri uygun sayıda soruşturmacı tarafından yapılır.
Soruşturma yapmaya veya soruşturma emri vererek soruşturma yaptırmaya yetkili makamlar, yükseköğretimde çalışan personelin, görevi sırasında veya görevinden doğan bir suç işlediğini ihbar, şikayet, basın yoluyla veya doğrudan doğruya (denetleme sırasında) öğrenmeleri durumunda, 2547 sayılı Kanun’a göre, hakkında soruşturma başlatacaklardır. Yetkili makamlar, soruşturmayı bizzat yapabilecekleri gibi soruşturmacı eliyle de yaptırabilirler.
Akademik personelden soruşturmacı tayin edilmesi halinde, bunların, hakkında soruşturma yapılacak akademik personelin unvanına eşit veya daha üst akademik unvana sahip olması şarttır. Ayrıca soruşturmacı/soruşturmacılar olayla ilgisi bulunmayan, tarafsız kişiler arasından seçilmelidir.
Değişik statüdeki personelin birlikte suç işlemeleri halinde ast konumda olan, üst konumda olan personele tabi olarak soruşturulur. Üst konumda olan hakkında soruşturma yapmaya veya yaptırmaya yetkili olan, ast konumda olan hakkında da yetkilidir. Karar verecek Yetkili Kurul da, yine üst konumda olan hakkında karar verecek kuruldur.
Bir göreve vekalet eden personel, vekalet ettiği görevin soruşturma usulüne tabidir. Vekalet edilen görev unvanı hakkında soruşturma yapmaya yetkili olan makam, vekalet eden personel hakkında da soruşturma yapmaya yetkilidir.
Aynı zamanda birkaç görevi birlikte yürüten personel hakkında, suç, hangi görevinden doğmuşsa, o görevin tabi olduğu soruşturma usulüne göre işlem yapılır.
Yükseköğretim personelinin işledikleri suça, memur olmayan kişilerin katılması halinde, suça katılan kişi yönünden hazırlık soruşturması genel hükümlere göre ve ayrı yürütülür. Bu durumdaki kişilere, 2547 sayılı Kanun’un 53.maddesindeki usulün uygulanması mümkün değildir. Ancak son soruşturması (yargılanması), birlikte suç işlediği yükseköğretim personelinin tabi olduğu mahkemede yapılır. 2547 sayılı Kanun’un 53.maddesinin (c) fıkrasına göre yürütülecek ilk soruşturma aşamasında soruşturmacı, Cumhuriyet Başsavcılığının hazırlık soruşturmasında uyguladığı usul ve esaslar dairesinde işlem yapar, adeta Cumhuriyet Savcısı’nın yerine geçerek onun yapacağı işlemleri yapar, ona ait yetkileri kullanır. Ancak zor kullanmaya ait yetkiler, Cumhuriyet Başsavcılığı aracılığıyla kullanılır.
Yararlanılan Kaynaklar:
1-) Yükseköğretim Ceza ve Disiplin Soruşturması-Bahattin Duman
2-) Abant İzzet Baysal ünv.Hukuk Müşv.
3-) Gazi Ünv.Hukuk Müşv.
4-) Barolar birliği CMK Cep kitabı
5-) CEZA MUHAKEMESİNDE Anlattırıcı Soru ve Çapraz Sorgu Teknikleri 2015 Prof. Dr. Frank Tom Read Tercüme ve Açıklamalar: Prof. Dr. Feridun Yenisey Doç. Dr. Neylan Ziyalar 2 inci Bası (Direct and Cross Examination)
6-) Açıklamalı İçtihatlı Disiplin Suç ve Cezaları- İbrahim PINAR
7-) Cumhuriyet Savcısı ve soruşturma-Ahmet ASLAN
8-) Soruşturma evresinde Şüphelinin ifadesinin alınması-Prof.Dr.Timur DEMİRTAŞ
9-) 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu
10-) 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu
11-) Hacettepe Ünv.Hukuk Müşv.